Overslaan en naar de inhoud gaan
x
Piet Noë

De Rwandese oogkliniek van Piet Noë

Toen oogarts Piet Noë in 2017 door zijn collega’s artsen/specialisten werd uitgekozen tot Specialist van het Jaar, kon zijn geluk niet op. Niet zozeer omwille van de persoonlijke onderscheiding, wel omdat hij de 7.500 euro die aan de prijs verbonden was, goed kon gebruiken om zijn levensdroom te realiseren: een ooghospitaal bouwen in Rwanda. Het Rwanda Charity Eye Hospital is ondertussen operationeel.

Vaste overtuiging

VIW nam een kijkje. De site is gelegen in het Kamonyi district op een steenworp van de hoofdstad Kigali. Exact tien jaar geleden kwam de oogarts aan het hoofd van de oogafdeling van het ziekenhuis van Kabgayi, amper een 30 kilometer van het nieuwe Rwanda Charity Eye Hospital. In 2004 had hij zijn geboortestad Oudenaarde reeds vaarwel gezegd om in het buurland Oeganda te gaan werken. “Toen ik geneeskunde ging studeren was dat met de vaste overtuiging, gedreven door mijn geloof, naar de derde wereld te trekken”.

Het ooghospitaal ligt op een heuvelkam van waar je de omliggende dorpen kan aanschouwen, de vrouwen in kleurrijke gewaden die met de schoffel op de schouder naar het veld trekken, mannen die enorme vrachten op het hoofd of op de schouders dragen, joelende kinderen in verschillende uniformen. Van de hoofdstad Kigali zie je hier niets. “De stad deint zo snel uit dat het ziekenhuis over enkele jaren in stedelijk gebied ligt. Kigali lijkt een westerse en welvarende stad, maar eens je de hoofdstad verlaat zie je de armoede. De grote meerderheid van de gezinnen heeft amper 40 tot 50 euro per maand. Gelukkig hebben de meesten een kleine plantage met bananen, maniok, zoete aardappelen, bonen en sorgo, een graansoort waarmee iedereen zelf bananenbier of urwagwa brouwt.”

Regular & private patients

Met veel enthousiasme loodst Piet Noë ons door de gebouwen. “Het ziekenhuis zal ongeveer 3.000 m² bebouwde oppervlakte tellen. Het wordt een hospitaal voor twee groepen patiënten: de patiënten die verzekerd zijn via de ‘mutuel de santé’, de zogenaamde regular patients, en de meer gegoeden met privéverzekeringen die een grotere factuur te betalen krijgen, de private patients. Sedert 2005 is iedereen in Rwanda verplicht aan te sluiten bij een of andere zorgverzekeraar. Zowat 80% van de bevolking sluit aan bij de ‘mutuel de santé’: per persoon kost dat ongeveer 3.000 Rwandese frank, ofwel 3 euro. Zonder de patiënten die meer betalen kunnen we het ziekenhuis niet runnen. De verhouding bedraagt ongeveer drie patiënten met ‘mutuel de santé’ tegenover één patiënt met een privéverzekering. Dit wordt geen commercieel ziekenhuis, wel een zelfbedruipend privéziekenhuis met sociaal karakter.

Gelijke medische zorgen

Kostprijs van het ziekenhuis: 1,5 miljoen euro. “Al mijn spaargeld zit hier in”, zegt Piet Noë. “Het project wordt gefinancierd met eigen kapitaal, schenkingen van vrienden en familie die zich verenigd hebben in de vzw Licht in het Duister.” Het nieuwe ziekenhuis kan 80 patiënten huisvesten en is zeer goed uitgerust. We kunnen zowat alle oogoperaties uitvoeren: cataract- en glaucoomchirurgie, maar ook ooglid- en orbitachirurgie, oogoperaties bij kinderen, netvlieschirurgie.

Zowat 1 procent van de bevolking is blind of slechtziend, in België is dat ongeveer 0,1 procent. “De meeste blinden kunnen met een eenvoudige cataractingreep geholpen worden. Ook oogkanker bij kinderen (retinoblastoom) kunnen we behandelen middels chemotherapie, lokale behandelingen (laser, cryo) en chirurgie. In België overleeft 98 procent van de patiënten met retinoblastoom, in Rwanda is dat momenteel tussen 50 en 60 procent omdat velen zich pas in een gevorderd stadium laten onderzoeken. Wat al een hele verbetering is want niet zo lang geleden overleefde niemand.”

Gezocht: cataractchirurg(en)

Het Rwanda Charity Eye Hospital werd eind 2018 officieel geopend door de minister van volksgezondheid van Rwanda, Dr. Diane Gashumba. “We waren heel erg vereerd met de aanwezigheid van de Belgische, Nederlandse, Koreaanse en Franse ambassadeur en vele andere hoogwaardigheidsbekleders, zoals de gouverneur van de Zuidelijke Provincie, politieke, militaire en religieuze autoriteiten.”

Een van de grote problemen in Rwanda is het geringe aantal oogartsen. Momenteel zijn er 14 voor 12 miljoen inwoners. Vorig jaar nog 18. Sommigen vertrekken naar het buitenland. België telt er circa 1.000 voor zowat evenveel landgenoten. In het Rwanda Charity Eye Hospital kunnen Afrikaanse oogartsen een subspecialisatie volgen voor bepaalde operaties.

Misschien hebben Vlaamse oogartsen wel zin in een boeiende ervaring?

Info: www.rceyehospital.com

Steunen kan via vzw Licht in het Duister - BE72 4748 1689 3116 – met vermelding “Rwanda Charity Eye Hospital”
Contact: lieve.haelewyn@telenet.be

Auteur:
Henk Van Nieuwenhove