Yaaba Madeleine in Burkina Faso

Voormalig radiojournaliste en programmamaakster Madeleine Sergooris is thuis in Burkina Faso. Hoewel ze tot haar veertigste nooit een voet op het Afrikaanse continent had gezet, zou ze vanaf dan geregeld heen en weer hoppen tussen Brussel en Ouagadougou. Dertig jaar geleden tekende ze in het West-Afrikaanse Sahelland de eerste contouren van haar huidige leven. Vandaag is ze gehuwd met Tidjane, een Burkinabé. Zijn kinderen en kleinkinderen noemen haar allemaal yaaba, dat betekent grootmoeder in het Mooré. Hun yaaba is onze vertegenwoordigster.

Een wonderlijk aanstekelijk dynamisme is Madeleine eigen. Haar ogen spreken Burkinabé, haar mond Nederlands. Ze had een beroep zonder grenzen en toen ze met pensioen ging, vloog ze definitief de liefde achterna. Naar het kleinste van de Sahellanden, dat in de zon ligt te bakken.

Afrikaanse film

“Mijn fascinatie voor Burkina begon met de film Yaaba, toeval of niet, van Idrissa Ouédraogo, hij was één van de eerste Afrikaanse cineasten die in Cannes bekroond werd. Ik werkte toen als filmrecensente en cultuurjournaliste voor de VRT-radio. Ik was zo onder de indruk van de poëzie, de traagheid, de weidse beelden van de brousse en de vriendschap tussen yaaba en twee dorpskinderen, dat ik in 1991 spoorslags naar Ouagadougou vertrok om het FESPACO bij te wonen. Dat was toen het belangrijkste filmfestival voor Afrikaanse producties van het hele continent.”

“Daarna bracht ik van elke FESPACO-editie verslag uit voor de radio. De interesse groeide omdat meer en meer Afrikaanse films hun weg vonden naar alternatieve filmfestivals, ook in Vlaanderen. Ik bleef in West-Afrika rondhangen, maakte er nog andere radio-en televisiereportages voor de VRT. Samen met de lokale televisie maakte ik vanaf 1997 documentaires over kinderarbeid voor het Burkinese ministerie van Arbeid en Jeugd. Er volgden ook opdrachten voor UNICEF, Save the Children ,... Tijdens één van die reportages in Ouaga leerde ik mijn man Tidjane Barry kennen.”

Afrikaanse familie

“Mijn leven was niet echt op eigen kinderen afgestemd, maar dat is nu wel anders. Mijn stiefkinderen en adoptiekinderen zijn intussen mijn kroost, mijn Afrikaanse familie. Intussen ken ik dit land al wat beter, heb er veel in rondgereisd. De rest van het continent ken ik niet. Maar daar komt verandering in, omdat ik meer tijd heb om andere landen te bezoeken. In Ouagadougou voel ik mij thuis alsof ik in Burkina geboren en getogen ben. Mijn man voelt zich net zo thuis in België. Hij was de eerste Afrikaan die mijn moeder persoonlijk de hand schudde. De gastvrijheid in beide culturen, dat was heel vanzelfsprekend, niet alleen van zijn en mijn familie, ook van mijn gemeente Ternat. Zo hebben we in Tidjanes geboortedorp een lagere en middelbare school kunnen oprichten dankzij de gemeentelijke projectsubsidies voor ontwikkelingssamenwerking van Ternat.”

Madeleine is niet de enige Vlaamse in Burkina Faso. In de hoofdstad Ouagadougou woont een relatief grote Nederlandstalige gemeenschap. “Ik geef momenteel Nederlandse les aan Afrikanen, Europeanen en zelfs Franstalige Belgen. Vooral bij gemengde koppels leefde de vraag naar Nederlandse lessen voor volwassenen. Ik wil ook onze Vlaamse films, muziek, literatuur meer bekend te maken. Van hieruit groeide mijn engagement om ook voor Vlamingen in de Wereld een actieve rol op te nemen. Met mijn echtgenoot spreek ik Frans, de officiële taal. Daarnaast spreek een mondje Mooré en Fulfuldé, de twee lokale talen van mijn schoonfamilie. Vooral met de kleinkinderen is dat. Lachen gegarandeerd.”