Fotografie als tijdsoogst

Architect en fotograaf Kris Provoost woont al tien jaar in China. Bekende architecten en gevestigde ingenieurs willen met hem werken en zijn beelden worden wereldwijd gepubliceerd. Zijn fotografie vormt een tijdsoogst, van wat er het voorbije decennium in China gebouwd is: in Beijing en Shanghai, maar ook in tal van andere steden. Elke zichzelf respecterende Chinese stad heeft vandaag een iconisch gebouw. Een selectie verzamelde Kris in zijn boek Beautified China.

Kris legt gebouwen en steden vast en laat ons zo de omgeving beter begrijpen. Hij toont ons architectuur en infrastructuur tijdens de constructie en bij voltooiing. Architectuur geeft een beeld van de tijd waarin ze bedacht is en hoe mensen op dat moment wonen, leven en werken.

Vol vertrouwen

Kris bezocht China voor het eerst als architectuurstudent. “Mijn blik op China startte met de Olympische Spelen in 2008. Ik raakte geboeid in de bijzondere architectuur. Twee jaar later volgde de Wereldexpo in Shanghai. Ik wou met eigen ogen zien hoe de plannen uitgevoerd waren. Ik bezocht toen meerdere steden. Het land intrigeerde me. Ik zocht een stage, later een job en bleef hangen. Het internationale leven in China beviel me. Het gaf me een heel andere kijk op de wereld. Ik woonde intussen drie jaar in Beijing, zes jaar in Shanghai en sinds zeven maanden in Hongkong. Dat was altijd mijn droomstad, maar eerst waren er de kansen in Beijing en de grote bureaus in Shanghai. Als fotograaf kan ik echter van overal werken, dus verhuisde naar Hongkong, waar ook mijn verloofde opgroeide.”

“Het zijn twee verschillende dingen natuurlijk, de architectuur en het leven. Onder architecten leef je in een klein en internationaal wereldje. Ik vertrok onmiddellijk na mijn studies en ik werkte dus nooit fulltime in België. Wellicht is het moeilijker eens je vast zit in een routine, in een werkomgeving, als je een huis gekocht hebt. Misschien was ik naïef of net vol zelfvertrouwen. Een aantal vrienden liep een gelijkaardig traject, opportuniteiten volgend en weinig gehecht aan locaties. Eens je in één stad in het buitenland woont, ga je wel sneller naar een andere stad. Weinig schrikt nog af. Het telkens weer integreren ging erg gemakkelijk. Ik vertrek gemakkelijk van dag op dag naar elders.”

Beelden componeren

Kris liep stage bij, en werkte voor gerenommeerde architecten als Zaha Hadid en gmp Architects. Hij droeg bij aan gebouwen verspreid over Azië. “In de job van architectuurfotograaf ben ik gerold. Het zelfstandige zijn was wel aanpassen. Mijn achtergrond vormt uiteraard wel een meerwaarde. Je moet architectuur begrijpen en weten hoe die tot stand komt. Maar ook hoe een gebouw binnen een stedelijke omgeving gebruikt en beleefd wordt. Dat zijn elementen die ik wil vastleggen en weergeven.” Kris onderscheidt twee pijlers binnen zijn werk. “Enerzijds beelden van gebouwen in de stad in hun context. Dat is mijn werk voor klanten. Daarbij is het belangrijk dat je het gebouw in gebruik weergeeft. Want architectuur is een kunstvorm die effectief gebruikt wordt door de mens. Architecten willen dat de technische en constructieve details van hun gebouw tot recht komen.”

“De strakke en ingezoomde beelden zijn mijn persoonlijk werk en is wat me boeit als architect en fotograaf. Ik zoom in op de lijnen, het strakke, het vloeiende, het repetitieve. Fotografie is een geijkt medium om dat weer te geven, inclusief licht en materie, klare lijnen en schaduwen. Het gebouw wordt uit zijn context gehaald en wat overblijft is pure vorm. Als architect begrijp ik wat het gebouw maakt tot wat het is.” De gebouwen dirigeren zijn werk. Dat klinkt bepalend, maar zeker niet allesbepalend. Deze foto’s zijn minder documentair. Kris voegt iets toe, doet iets nieuws ontstaan. Deze fotoreeksen leidden tot het boek Beautified China. Dit was behoorlijk succesvol. Niet alleen als boek, maar ook op het internet. Sindsdien groeit zijn status snel.

Landschapsfilosoof

“Sterarchitecten realiseren hun dromen, met postkaart-perfecte gebouwen, maar het leven is zo niet. Ik voeg iets toe aan het perfecte plaatje. Mijn foto's vertellen een verhaal over de plek, de context en de mensen. Ik registreer vanuit een hoek die ik zelf kies. Ik krijg soms twee dagen om een project te fotograferen. Dan doe je meer dan een monument enkel frontaal in beeld brengen. Goede architectuurfotografie toont composities, vormen en patronen. De elementen waar elke architect dagelijks mee te maken heeft, treden op de voorgrond in mijn fotoseries”

Soms lijkt Kris wel landschapsfilosoof die het oude en het nieuwe samenbrengt in één beeld. Er zit een schisma tussen de bouwkundige genialiteit van de architect en de zelfredzaamheid van de mens op zoek naar onderdak. “Doorheen de jaren kreeg ik de gelegenheid om vele steden te bezoeken. Die tweespalt is in China vaak aanwezig. Hierop stel ik mijn lens scherp. Bijvoorbeeld in de beelden Steven Holl’s Sliced Porosity Block. Waar oud en nieuw zo mooi tegenover elkaar staan. China is een land van contrasten: geconcentreerd of heel uitgebreid. Oud en super nieuw. Chaotisch versus strak. Die contrasten zijn groot. Als fotograaf is dat super interessant.”

Verhalenverteller

“Tijd vormt zeker een contradictie binnen fotografie. Het moet vaak snel gaan. Maar je wil wel tijd krijgen voor bepaalde beelden, voor de juiste lichtinval ook. Want er zijn zoveel factoren die perfect moeten zijn. “Voor een opdracht rep ik me vaak om ter plaatse te zijn. Maar eens ik er ben, probeer ik rustig te werken en goed te kijken. Het is niet moeilijk om één mooi beeld te nemen. De uitdaging is een verhaal vertellen met een reeks beelden met eenzelfde goede kwaliteit. Soms heb ik het geluk meerdere dagen te kunnen blijven en echt te observeren. Zowel ’s morgens als ’s middags, bij goed en slecht weer. Waar andere fotografen een reportage maken over een volledige stad, maak ik een reeks over één gebouw. Ik vind het heel belangrijk dat er een verhaal in zit. De gebouwen in China zijn gigantisch. Ik doe vele kilometers per dag om de exacte juiste hoek te vinden. Dan krijg ik echt de kans om de ideeën van de architect te ontleden.”

Het grote China opent zich, maar hoeveel Belgen kennen meer dan vijf Chinese steden? Hierop antwoordt het boek. Hoe dieper in de publicatie, hoe onbekender de stad. Maar ook die steden tellen vaak méér inwoners dan België “Ik wil aantonen dat ook de onbekendere steden heel wat iconische architectuur tellen. China is heel groot en de architectuur wordt op een gigantische schaal gebruikt. Al die steden willen een icoon, een gebouw dat hen onderscheidt. Architectuur geeft een stad een gezicht, maar is ook een mooi marketinginstrument. Het trekt toeristen aan. Ook Chinezen kennen het Bilbao-effect, dat dankzij het Guggenheim op de wereldkaart kwam. In China beoogt men dat ook vaak, in combinatie met sociale media. Na tien jaar blijf ik versteld staan van de snelheid waarmee steden zich ontwikkelen. Dat kan je je in Europa moeilijk voorstellen. Het is een razend tempo. Shenzhen bijvoorbeeld, dat vlakbij ligt, heeft Hongkong voorbijgestoken. Als je Europese pers leest, lijkt het alsof men het niet wil beseffen. We hebben oogkleppen op en kiezen doelbewust om China te negeren.”

Info: www.krisprovoost.com

 Volg hem via @krisprovoost