Eldorado kleurt niet goud, maar geel

Toen de wereld in 2020 even op pauze stond, drukte Kempenaar Sam bewust niet op zijn pauzeknop. Met plannen voor een eigen foodconcept op de lange baan geschoven, weerhield hem niets om de wereld te verkennen. Het doel was Azië bereiken, maar net zoals Columbus belandde Sam in de Nieuwe Wereld.

“Ze noemen mij hier de Gringo van Eldorado”, vertelt Sam ons al lachend. Hij belt ons op vanuit het afgelegen Eldorado, een klein stadje middenin de Braziliaanse regenwouden, op een kleine 200 km van São Paulo.

Eldorado was volgens de legenden een compleet vergulde stad vol kostbare schatten. Eeuwenlang gingen Europese avonturiers op zoek naar het mythische oord: tevergeefs, want de stad heeft uiteraard nooit bestaan. Of ja, dat klopt niet helemaal: de inwoners van verschillende plaatsen in Zuid-Amerika waren vernuftig genoeg om hun stad of dorp te vernoemen naar de Gouden Stad. Citymarketing avant la lettre!

En zo werd Sam één van de Europeanen die dan toch Eldorado ontdekte. Alleen: hoewel Sams Eldorado wel heel dicht aanleunt bij het origineel, kleurt het plaatsje niet goud, maar eerder geel, door de vele bananenplantages.

Tram 3 richting wereld

We schrijven lente 2020. De coronapandemie houdt de wereld in zijn greep. Eén van de zwaarst getroffen sectoren is de horeca. En laat dat net de sector zijn waarin Sam grote ambities koesterde.

Sam, afkomstig uit het Kempense Bel bij Geel, was net 30 geworden en had plannen om een eigen foodconcept te openen, na heel wat horecaervaring te hebben opgedaan. Gedurende zijn 10-jarige loopbaan werkte hij in de Verenigde Staten, Michelinzaken en één van de bekendste bakkerijen in de Koekenstad, bakkerij Lebleu. Het bracht hem niet alleen veel horecaervaring bij, maar ook bakken mensenkennis en goesting om een eigen zaak te beginnen. De smaak van het ondernemen had hij trouwens al te pakken gekregen toen hij een foodconcept uitbaatte op de Leuvense Grote Markt. Dat idee wou hij nu opnieuw oppikken, maar corona gooide roet in het eten.

Op wereldreis met Grootvadertje Vorst

Met zijn plannen verplicht op pauze, was er niets dat de kersverse dertiger thuishield: aldus vertrok hij op wereldreis. Het plan was om naar Japan te reizen, zonder dat er maar één vliegreis aan te pas zou komen.

Met de bedoeling om grotendeels te reizen via de Trans-Siberische spoorlijn, stond Sam in september 2020 klaar aan de Russische grens in Estland om af te zakken naar Moskou. Opnieuw keerde het lot zich echter tegen Sam: met de komst van Grootvadertje Vorst vreesden de Russen voor een nieuwe coronagolf. Sam wilde niet het risico lopen vast te zitten in Rusland mochten de reisregels die winter verstrengen, en even leek het erop dat hij zijn wereldreis moest staken. Maar toen een vriend in Mexico hem vertelde dat reizen naar het land vrij eenvoudig was, zat Sam op het vliegtuig nog voor hij het doorhad.

Het ene Latijns-Amerika is het andere niet

Op een toeristenvisum trok de Kempenaar rond in het land der Azteken en Maya’s. Hij raakte direct verkocht aan de Zuid-Amerikaanse levensstijl: tranquilo! Hoe dan ook zou Sam snel doorhebben dat Latijns-Amerika geen monoliet is; tranquilo weerklinkt in sommige landen toch nog iets sterker!

Eens zijn toeristenvisum was vervallen, trok Sam naar Peru. Het contrast met het sterk door de Verenigde Staten beïnvloedde Mexico bleek groot: Peru, een bergachtig en afgelegen land, voelde voor toch nog iets authentieker en “onschuldiger” aan.

In Sams beleving verschilde Brazilië ook van de andere Latijns-Amerikaanse landen. Waar het leek of de tijd nergens irrelevanter was dan in Mexico, was het wel alsof de tijd gewoonweg niet bestond in Brazilië. En die zalige gemoedelijkheid zorgde ervoor dat Sam uiteindelijk bleef plakken in het Amazoneland.

Coup de foudre in Rio

Al was het niet alleen de gemoedelijkheid die Sam in Brazilië hield. Toen hij naar Rio de Janeiro trok om er als vrijwilliger te werken, ontmoette hij zijn toekomstige vrouw Marianne: het was liefde op het eerste zicht, en Sam wilde zo snel mogelijk naar België trekken om zijn spullen op te halen en zich met zijn vriendin te settelen in Rio.

Dat ging echter niet zomaar, want zijn vriendin bleef maar tijdelijk in de stad. Spoedig keerde ze terug huiswaarts naar Eldorado. Een aantal maanden hielden Sam en Marianne er een latrelatie op na, waarbij Sam regelmatig afzakte tot bij zijn vriendin en vice versa. Uiteindelijk gingen ze toch samenwonen, niet in Rio, maar in Eldorado. Niet veel later stapte het koppel ook in het huwelijksbootje: op 5 februari 2022, dag op dag één jaar na hun eerste ontmoeting in Rio, trouwde het koppel.

Opgroeien tussen de bananen

Sams vrouw groeide op in het rurale Eldorado en baat er met haar vader verschillende bananenplantages uit. Het stadje vormt het hart van de belangrijkste streek voor de bananenteelt in Brazilië. Faits divers: ook voormalig president Jair Bolsonaro groeide er op.

Spoedig zou nog iemand aan dat lijstje van knapen toegevoegd worden: Louis, het inmiddels 10 maanden oude zoontje van Marianne en Sam. Niet enkel zijn moeder en grootvader danken hun kostwinning aan de vrucht, na een nieuwe speling van het lot – of voor de vrome Brazilianen, van God – ging ook Louis’ vader de kost verdienen met het gele goud.

Het gele goud

Om te beantwoorden aan de strenge kwaliteitseisen van de grote supermarktketens belanden ook in Brazilië de “kneusjes” onder de bananen niet in het winkelschap.

Zonde, vond Sam. Al lang kriebelde het idee om die afgedankte bananen te verwerken tot bananenchipjes en -snoepjes. Al snel diende zich een unieke kans aan.

Naast het huis van Sam en Marianne in Eldorado kwam een groot stuk grond vrij dat het koppel aan de helft van de prijs kon kopen omdat ze de eigenares goed kenden. En als tweede vlieg in een klap kregen ze die dag ook nog telefoon van een andere bananenboer die iemand zocht om het maken van bananenchipjes uit te besteden. Bij de Braziliaanse schoonfamilie weergalmde al snel “Deus, Deus”: een godsgeschenk dat het koppel met beide handen aannam: ze kochten de grond en begonnen met de uitbouw van zijn fabriek.

Bananinhas Eldorado

Aldus zag Bananinhas Eldorado in november 2022 het levenslicht. Het bedrijf verwerkt de esthetisch afgekeurde bananen van boeren in de streek, tot bananenchips en -snoepjes. Het gros van de 50 000 zakjes chips die maandelijks geproduceerd worden, zijn gemaakt onder “private label” voor grotere merken die de productie ervan uitbesteden.

Een volgende uitdaging voor Sam is om de chipjes van het eigen merk verkocht te krijgen bij grote spelers en om de productiecapaciteit van de fabriek te verdubbelen. Niet enkel Sam ziet veel groeipotentieel in zijn onderneming; ook enkele investeerders zijn erg enthousiast om het bedrijf te helpen uitbreiden.

Sam is bovendien ook bijzonder trots. Met zijn duurzame zoetigheden gaat hij jaarlijks honderden kilo’s voedselverspilling tegen en creëert hij lokaal werkgelegenheid. Bovendien zijn de lekkernijen gemaakt van 100% lokale producten.

Momenteel is al dat lekkers nog niet verkrijgbaar in België. In Brazilië heeft Sam een afzetmarkt van meer dan 200 miljoen consumenten, wat hem nagenoeg oneindige groeikansen biedt. Bovendien is het bijzonder moeilijk om de chipjes naar Vlaanderen te exporteren: ze moeten namelijk de oceaan over, maar hebben slechts een houdbaarheidsdatum van zes maanden. Komt daarbij dat het vervoeren zeer duur is: in een doos kunnen erg weinig zakjes, wat een groot volume aan dozen betekent voor een beperkte omzet.

De snoepjes daarentegen bieden wel exportpotentieel, omdat die voor dezelfde omzet als de bananenchipjes in een veel beperkter volume getransporteerd kunnen worden.

Ondernemen in Brazilië

Of het Brazilië ondernemingsvriendelijker is dan Belgë of vice versa, weet Sam niet zo zeker, maar elk land heeft toch wel zijn voor- en nadelen.

Eerst en vooral had Sam veel geluk dat zijn vrouw een Braziliaanse was. Hierdoor was het verkrijgen van een verblijfs- en werkvergunning stukken gemakkelijker, alsook het ondernemen in het land als buitenlander. Brazilië is een erg interessante markt om als ondernemer op te springen: de grootste stad van Latijns-Amerika, São Paulo, wordt niet voor niets het mekka voor startups genoemd. Maar wanneer je als buitenlander zonder enige bestaande link met het land probeert handel te drijven, moet je toch wel bereid zijn om je door een woelige bureaucratische zee te zeilen.

Voordelen zijn ongetwijfeld de immense groeimogelijkheden dankzij de gigantische binnenlandse afzetmarkt, de lagere loon- en vastgoedkosten en de schijnbaar onuitputbare poule aan jonge arbeidskrachten: de Braziliaanse bevolking is bijlange nog niet zo grijs als die in West-Europa.

Een laatste tip van Sam voor wie onderneemt in Brazilië: het is altijd zeer belangrijk om mondelinge afspraken bij het zakendoen ook op papier te zetten. Je weet maar nooit!

In de glazen bol van Sam

De afgelopen drie jaar heeft Sam al heel wat bereikt: hij emigreerde naar de andere kant van de wereld, trouwde, werd vader en stampte zijn eigen zaak uit de grond. Sam wil de komende tijd dan ook volop genieten van zijn gezin en zich focussen op de verdere uitbouw van Bananinhas Eldorado.

Voor zijn zoontje Louis, en eventuele broertjes en/of zusjes, wil hij de beste toekomst. Op aandringen van zijn vrouw beschikt Louis daarom naast de Braziliaanse nationaliteit ook over de Belgische nationaliteit. Ook spreekt Sam bewust Nederlands tegen Louis, zodat hij later zowel Portugees als Nederlands machtig is.

En wat blijkt: Sam blijft zijn oude dromen koesteren. Eens de kinderen uit hun kinderschoentjes gegroeid zijn, wil hij graag een foodconcept openen in São Paulo. Uitstel is geen afstel!

Het reilen zeilen van Bananinhas Eldorado ontdekken? Volg de stappen van plant naar zakje via @bananinhas.eldorado op Instagram!