Dansend naar de top

Het is menig meisjes grote droom, ballerina worden en de wereld rondreizen. De Gentse Nina Tonoli (22) heeft die droom meer dan vervuld en schopte het tot soliste bij het Weense Staatsballet. Geen enkele Vlaamse klassieke danseres doet momenteel beter. Als je haar weg naar de top bekijkt, dan lijkt het wel alsof Nina voor het geluk, en voor het ballet, geboren is.

Nina zelf beschouwt het dansen als een passie die ze maar geleidelijk aan inzag. Als kind stond Nina nooit stil en telkens ze iemand zag dansen op televisie, deed ze de bewegingen na. Op haar negende zet ze haar eerste stappen richting klassiek ballet op de dansvloer bij een lokale Gentse dansschool. Haar moeder merkt dat Nina’s liefde voor dans meer is dan graag bewegen en stuit op een opleiding balletdansen aan de Koninklijke Balletschool in Antwerpen. Dan moet Nina wel eerst auditie doen, maar als ze wordt toegelaten zal ze dansen op een professioneler niveau. Ze slaagt en ruilt Gent om voor Antwerpen, waar ze op internaat gaat en snel zelfstandig moet worden. “Maar tijdens het weekend kwam ik wel naar huis met de was”, lacht Nina. 

Dansen zonder grenzen

Het ballet voert Nina al gauw buiten de grenzen van haar geboorteland. Wanneer de prestigieuze Royal Ballet School in Londen haar talent opmerkt, stellen ze een studiebeurs voor om haar danspassen verder te zetten op de terreinen van de ‘Upper School’, die een intensieve driejarige dansopleiding aanbiedt voor jongeren vanaf vijftien jaar. Zo wordt de dure opleiding opeens bereikbaar voor de jonge Gentse ballerina. “Want als ze hadden gezegd dat ik mocht komen maar alles zelf moest betalen, dan lukte dat niet”, beseft Nina.

Ze pakt voor een tweede keer haar koffers en vertrekt met de Eurostar naar het bruisende Londen. De metropool wordt haar nieuwe thuis. Leven, dansen, wonen, koken en wassen doet ze samen met haar leeftijdsgenoten in het gebouw van de kostschool. Onder begeleiding van de ‘house parents’ leren de jongeren op eigen benen staan, op de scène en in het leven. Die samenhorigheid zorgt ervoor dat de Gentse Nina zich niet eenzaam voelt.

Niet enkel Engeland wordt vertegenwoordigd in de opleiding. Nina komt in contact met jongeren van over heel de wereld. Van Japan tot Brazilië en België – natuurlijk – de directeurs en choreografen van de dansschool bezoeken wereldwijd competities en organiseren audities om de beste dansers naar hun school te lokken. 

Een verzekerde toekomst​

De keuze voor een carrière als ballerina valt Nina makkelijk. Ze heeft vertrouwen in haar eigen kunnen. “Ik voelde dat ik vooruitgang boekte en toen ik naar Londen mocht, dacht ik, ‘waarom niet?’” en ze wordt in die gedachte gesteund door het thuisfront. Met een gevestigde naam als Royal Ballet School op haar CV, staat een carrière als professionele danseres in de sterren geschreven. Maar om naast de sterren ook iets anders achter de hand te houden, behaalt Nina op aanraden van haar moeder de A-levels, een algemeen educatief certificaat waarmee ze ook in België een kunstopleiding kan volgen en danslerares kan worden. 

Alles wat Nina danst, wordt ondertussen op applaus onthaald. Haar ouders zijn even verwonderd als hun dochter. Ze volgen de reis van Nina binnen de balletwereld op de voet en beginnen de kneepjes van het vak te kennen. Nina mag haar vleugels uitslaan en deze vliegen haar naar Wenen.

Andere oorden bieden andere uitdagingen

​Na het afronden van de dansopleiding in Londen, worden er audities georganiseerd die naar een job kunnen leiden. Docenten waarschuwen dat een benoeming krijgen moeilijk is en dat er weinig kans is dat de proeven leiden tot meer. Nina begint dan ook zonder verwachtingen aan de audities. Allereerst is de auditie van het Weense Staatsballet aan de beurt. “Er zouden nog audities volgen, dus ik maakte me niet druk over mijn prestatie”, vertelt de ballerina. En door die ingesteldheid danst Nina zonder stress. Na een lange dag is ze het enige meisje dat een contract aangeboden krijgt. Met haar goedlachse en ongedwongen houding is de danseres blij verrast, ook door de interesse van Engelse compagnies Birmingham Royal Ballet en English National Ballet en het Münchens Staatsballet. Wenen ziet haar potentieel meteen en is erg gemotiveerd om haar aan te werven. Dat helpt Nina de knoop door te hakken: “Als er een echte motivatie achter zit, dan denk je dat het daar ook beter is voor jou, als persoon en als danser.”

Naast de compagnie en het repertoire, spreekt ook de locatie haar aan. De statige gebouwen, kunst, cultuur en de rijke geschiedenis maken van Wenen een stad die Nina nu vijf jaar thuis noemt. Enkel wanneer de Wenen zich ’s winters door de koude in hun huizen verschansen en de straten leeglopen, mist ze het bruisende Londen. Toch organiseert Wenen vele activiteiten voor haar jonge inwoners en biedt de stad veel meer dan een eerste indruk verraadt. 

Van eend in de bijt naar prachtige zwaan

​Zoals elke pas afgestudeerde danser, begint Nina haar carrière als ballerina op de laagste trede van de ladder, in het Corps de Ballet. Toch ziet choreograaf Manuel Legris Nina’s potentieel meteen en mag ze tijdens haar tweede jaar in Wenen de hoofdrol in de ‘Notenkraker’ dansen. Een uitzonderlijke eer. 

Daarna klimt ze een rang hoger in het ballet en wordt demi soliste. Voordat het budget het toelaat om extra solisten te benoemen, danst Nina al enkele stukken alleen. Het is dus geen grote verrassing wanneer ze niet lang daarna tot soliste wordt benoemd.

De tijd vliegt als je doet wat je liefst doet

​Dat ze al aan haar vijfde jaar in Wenen begint, lijkt Nina onwerkelijk. De tijd is voorbij gevlogen. Dat is niet verwonderlijk wanneer je het schema van de jonge ballerina bekijkt. De dag vangt om tien uur aan met een opwarmles. Daarna beginnen de repetities van de repertoirestukken en na veertig minuten pauze repeteren ze door tot half zes, wat op lange dagen tot half acht uitloopt. Als soliste werkt Nina ook op zaterdagochtend en vaak volgt er een show op zondag. De grotere verantwoordelijkheid en druk die bij haar nieuwe rol horen, zorgen ervoor dat de danseres zichzelf rust oplegt. “De vrije tijd is hier pover”, bekent Nina. En als de danseres al eens van een vrij moment kan genieten, doet ze dat het liefst thuis. Tv kijken en nietsdoen is een luxe en de Weense thermen of een etentje bieden een mooi alternatief voor het straffere werk. Waar ze tijdens haar beginjaren nog uitging, behoudt ze die energie nu om gezond en uitgerust haar solostukken te dansen. Want bij haar nieuwe titel hoort ook extra spanning.

Die extra spanning wordt in populaire cinema, met films als ‘Black Swan’, vertaald in jaloezie, lichamelijke en mentale aftakeling en onderlinge concurrentie. De jonge Gentse is verwonderd dat haar geliefde danswereld vaak zo onrealistisch wordt afgebeeld. “Ik weet niet waarom ze dat altijd zo kweetnihoe uitvergroten!” Wanneer komt er eens een film die de samenhorigheid en vriendschap toont die groeit tijdens de ontzettend intensieve trainingen? De dansers beoefenen samen topsport, doorstaan samen de zware lichamelijke inspanningen om hetzelfde doel te bereiken: een perfecte voorstelling dansen. “Natuurlijk is het zo dat je bepaalde dingen ziet terugkomen in het echte leven”, maar meer dan onderlinge wrijving heeft Nina nooit ervaren. 

In de toekomst…

Nina’s droom voert haar de wereld rond, als principal, wat de enige hogere rang is dan soliste. Vooral New York spreekt tot de verbeelding. 

Nu er drie principals in verwachting zijn binnen haar compagnie, krijgen de solisten meer kansen. Een privéleven met een gezin is duidelijk geen ongrijpbaar perspectief, hoewel het gemakkelijker is om dat privéleven te delen met iemand uit dezelfde wereld met hetzelfde drukke schema. Dit geluk vond Nina bij een Portugese ballerino uit haar gezelschap, “maar we maken wel een onderscheid tussen ballet en ons leven daarnaast.”

Of ze zich ziet terugkeren naar België? Enkel de zomers brengt de Gentse door in haar thuisland. En die periode begint ook hoe langer hoe meer in te krimpen. Volgende zomer danst ze bijvoorbeeld in Japan. Maar België is nog steeds waar ze vandaan komt, waar haar familie woont… “en daar ga ik ook altijd naar de dokter voor check-ups”, lacht Nina.

Met een titel als soliste op haar palmares gespeld, komt er aan het dansen duidelijk nog geen einde.

Tekst: Josine Buggenhout